De eerste dagvlinders

26 maart 2018

Door Joop Verburg

De afgelopen weken zag ik de eerste dagvlinders. De vorst was nog maar net voorbij, of de grote pages kwamen langs. Wanneer de temperatuur boven de 10 graden komt, slaan de als vlinders overwinterende vlinders de vleugels uit. Ik vind de metamorfose en alle diversiteit daarin een van de meest fascinerende dingen in de natuur. De ene dagvlindersoort overwintert als ei. Dat lijkt me nog aannemelijk. Anderen overwinteren als rups. Dat vind ik al gekker: zo’n kwetsbaar mini-beestje dat je zo gemakkelijk (per ongeluk natuurlijk) tussen twee vingers plat knijpt, dat zou zelfs bij heel lage temperaturen kunnen overwinteren…

Overwinteren voor gevorderden

Ja het kan. Ze verstoppen zich wel; in een holle grasspriet bijvoorbeeld en ze maken ook zelf wat antivries aan. Dat helpt ook. Ook als pop kunnen dagvlinders overwinteren. Wanneer ze dat doen – in de grond onder de beschermende laag van bladeren – lijkt dat de meest logische manier. Maar een pop die in de winter hangt aan een takje? Dat er ook vlinders zijn die als vlinder overwinteren? Eigenlijk ongelofelijk. En toch….. Zodra de vorst weg is zie je ze vliegen: de Dagpauwoog, de Kleine vos, de Gehakkelde aurelia en heel herkenbaar natuurlijk: de Citroenvlinder. Allemaal zoeken ze een luwe plek op in het najaar en ze maken zelf antivries. Zo kunnen ze weinig bewegen, maar wel vorst tot -18°C overleven.

Foto’s door Henk Bosma

Het voorjaarsontbijt

Gelukkig dat er ook planten zijn die er in het voorjaar als de kippen bij zijn. Natuurlijk profiteren de vlinders van vroegbloeiende bolgewassen zoals krokussen en hyacinten. Maar ze gaan ook niet voorbij aan de kleine witte bloempjes van Vogelmuur en Vroegeling. De tafel wordt steeds rijker gedekt. Nog even, dan gaan de wilgen bloeien. Hele struiken boordevol vloeibaar en vast voedsel: De mannelijke wilgen leveren stuifmeel voor de bijen en de vrouwelijke nectar voor de vlinders en andere insecten. Daarna zullen in hoog tempo allerlei planten gaan bloeien en voedsel bieden aan het hele scala aan consumenten. De vlinders die als vlinder overwinteren hebben wel een zeker voordeel. Ze kunnen eitjes leggen op jonge planten, waar de rupsen die uit de eitjes komen naar hartenlust van kunnen eten. De eerste brandnetels komen uit de grond en al snel zullen de eerste pages eitjes op die jonge blaadjes leggen. Brandnetels zijn een onmisbare delicatesse voor rupsen van Dagpauwoog, Kleine vos en Gehakkelde aurelia. De Citroenvlinder is er zo vroeg bij om in april eitjes te kunnen leggen op de knoppen van de Vuilboom. Het oudere blad is voor rupsen niet te verteren, maar het jonge voorjaarsblad is dat wel.

Foto’s door Henk Bosma

Eten maar en groeien maar tot je volgroeid bent en in de Vuilboom kunt verpoppen en in juli kunt bijdragen aan een nieuwe generatie Citroenvlinders. De levenscyclus van dagvlinders is heel divers en uitermate boeiend om te beleven…