Per ongeluk gemaaid: dat kan beter!

5 juni 2020

Per ongeluk gemaaid: dat kan beter!

Gastblog van Anthonie Stip van de Vlinderstichting

Het is goed raak met het groenbeheer de laatste tijd. In de media verschijnen berichten over kort en klein gemaaide plantsoenen, stadsparken en bermen. In Rotterdam werd een stukje door vrijwilligers onderhouden stadsnatuur ‘per ongeluk’ gemaaid, ondanks duidelijke bordjes. Jarenlange inspanning door maaibeheer met de zeis werd in één klap om zeep geholpen. In Utrecht werd het gemeentelijk gazon gemaaid bij inwoners die de gemeente weken eerder hadden aangeboden het stukje groen graag in zelfbeheer te nemen, met het oog op planten en dieren. En ik kan nog wel even doorgaan Duizenden publieke gazons worden ondanks de recorddroogte nog gewoon volgens het oude schema gemaaid. Gemillimeterd alsof er niets aan de hand is. Met zandwoestijnen tot gevolg.

Hoe komt dat toch? Volgens mij spelen er een aantal dingen. Ten eerste zijn veel gemeenten gewend om op een bepaalde manier te werken. Er is werk, dat wordt uitbesteed aan een aannemer, er komt een contract met regels en afspraken en vaak staat daarin ook het aantal maaibeurten genoemd. Houdt de aannemer zich niet aan het aantal afgesproken maaibeurten, dan blijft hij in gebreke en kan er een boete volgen. Niet alle contractvormen werken zo, maar de veelgebruikte wel. Je best doen wordt niet beloond, de kleine lettertjes volgen wel.

Ten tweede: we beleven al drie jaar op rij extreme droogte en 2020 spant tot op heden de kroon qua neerslagtekort. Veel van de contracten en afspraken zijn gebaseerd op gemiddelden en niet berekend op zulke extremen. En als ze niet aangepast worden aan de situatie buiten, blijft boerenverstand buiten beeld. En dat is erg jammer.

Ook denk ik dat de ecologische kennis te weinig in beeld is. Kennis van planten en dieren en wat hun aanwezigheid vertelt over onze leefomgeving. Gelukkig hebben steeds meer gemeenten een stadsecoloog (of dorpsecoloog) in dienst, maar die moet nogal eens vechten tegen de bierkaai. De afdeling inkoop gaat toch wel zijn gang. De uitdagingen in onze leefomgeving vragen om (h-)echte samenwerking over de grenzen van afdelingen of teams heen, of het nu gaat om klimaat, energie of biodiversiteit. Zet mensen met kennis en verstand van zaken bij elkaar, denk buiten de hokjes en bestaande kaders en heb oog voor de verhalen emoties van elkaar en bewoners.

Gaat het dan allemaal fout? Gelukkig niet. Er zijn ook tal van gemeenten die wél rekening houden met planten en dieren in het beheer van het openbaar groen. Die de bermen nog niet gemaaid hebben, op een veiligheidsstrook direct langs de weg na. In mijn eigen provincie Gelderland staan de provinciale bermen er weliswaar droog, maar kleurrijk bij. Op sommige dijken langs de Nederrijn en IJssel wuift een fraaie kleurenpracht zachtjes in de wind. Het kán dus wel. Als we maar willen en willen betalen. In Engeland bedacht de NGO Plantlife de #NoMowMay. Een boswachter van Natuurmonumenten maakte een MaaiMeNietje, een bord in de berm die vraagt of er nog even gewacht kan worden met maaien van een plek. En De Vlinderstichting heeft Kleurkeur, de nieuwe standaard voor ecologisch bermbeheer ontwikkeld samen met Stichting Groenkeur. We geven cursussen voor aannemers en groenbeheerders die hen leren om met een ecologische bril naar het bermbeheer te kijken. De cursussen worden hoog gewaardeerd.

Bovenstebestebermbeheerder

Omdat goed voorbeeld doet volgen heeft De Vlinderstichting een nieuwe prijs in het leven geroepen: de BovensteBesteBermbeheerder, dit jaar wordt ‘ie voor het eerst uitgereikt aan een bermbeheerder die bovengemiddeld haar of zijn best doet. Van 8 juni tot en met 5 juli kunt u iemand nomineren. Kom daarvoor naar vlinderstichting.nl/bermbeheerder. Wie wilt u in het zonnetje zetten voor zijn of haar kleurrijke inspanning voor mooie bermen?

Anthonie Stip, De Vlinderstichting