Waar zijn de dagvlinders gebleven?

15 maart 2021

Waar zijn de dagvlinders gebleven?

Door natuurspotter Joop Verburg

Al vanaf 2015 roep ik waarschuwingen rond dat het niet goed gaat met onze dagvlinders. In deze door corona bepaalde winter heb ik de tijd gevonden om mijn oude bewaarde agenda’s van 2000 tot nu door te spitten. In die agenda’s heb ik bijgehouden op welke dagen ik in de Vlindertuin en de directe omgeving heb geteld, hoeveel soorten er tegelijk waren en hoeveel vlinders. Ik heb daarbij een toplijst gemaakt van de dag tussen 1 juli en half augustus waarop ik de meeste soorten en de meeste vlinders zag en dat heb ik in een Excel-document vastgelegd. Daarna is er een grafiek van gemaakt met een trendlijn. Op die manier kon ik dus een aanwijzing krijgen over hoe het met de dagvlinders in de afgelopen 20 jaar in onze eigen omgeving is gegaan.

2015 is er tussenuit gevallen omdat wij toen juist in die periode langdurig met vakantie zijn geweest, maar de trend is duidelijk. Het aantal dagvlindersoorten is in de loop van 20 jaar met 40 % afgenomen.

Het verloop van het aantal dagvlinders dat ik bij een bezoek op een topdag in die periode tegelijk in de Vlindertuin en directe omgeving zag, was nog veel dramatischer. De eerste jaren zag ik op die topdagen wel zo’n 200 vlinders tegelijk in de Vlindertuin rond dwarrelen. Mijn vrouw zegt vaak: “in die tijd was er een wolk van vlinders om je heen”. De laatste jaren moeten we genoegen nemen met maximaal 10 á 15 dagvlinders tegelijk. Dat betekent een trendmatige afname van 95 %. Voor alle duidelijkheid: het heeft niets met de Vlindertuin zelf te maken, want die is al die jaren min of meer gelijk gebleven.

Wanneer bezoekers van de Vlindertuin vragen hoe dat komt, vraag ik meestal aan hen wat ze er zelf van denken. Al gauw komen dan woorden als gif en ammoniak boven. Ook klimaatverandering wordt wel genoemd. Dat is niet gek, want we zien de laatste jaren vaker zuidelijke soorten zoals Keizersmantel, Koninginnenpage en vorig jaar voor het eerst de Kleine parelmoervlinder in de Vlindertuin.

Maar de grootste afname zit in de groep die we boerenlandvlinders noemen. Soorten die in kruidenrijk grasland en wegbermen supergewoon waren, zijn nu zeer beperkt aanwezig of zelfs geheel verdwenen zoals de Argusvlinder.

Er zijn soorten die het goed blijven doen zoals Citroenvlinder en Oranjetipje, maar vreemd is weer dat een soort als de Kleine vos -echt een vlinder van tuinen, die bij tientallen op een Vlinderstruik kon zitten- de afgelopen paar jaar vrijwel geheel verdwenen is. Als oorzaak wordt genoemd dat de poppen zich bij een te hoog gehalte aan stikstof in de Brandnetel (voedselplant van de rupsen) niet tot vlinder kunnen ontwikkelen. Het is weer geen vrolijk stuk geworden, maar het geeft wel alle reden om op allerlei manieren te proberen deze trend te stoppen en om te buigen. Helpt u mee?